REISVERSLAG 2014
REISVERSLAG 2014
Op 16 juni 1964 begon de Nederlandse pater Gerrit van Asperdt in Congo (Afrika) aan een project ‘Cité des Jeunes’ genaamd.
Pater van Asperdt wilde iets betekenen voor de dakloze en kansarme medemensen, met name de jongeren in de DR Congo.In het zuiden van Congo, net buiten de stad Lubumbashi begon hij op een braakliggend terrein in een oud vervallen huisje zonder dak, aan de bouw van ‘zijn’ visie.
Precies 50 jaar later, zijn wij op uitnodiging hier op dezelfde locatie, om dit heugelijke feit mee te vieren. Met wij bedoel ik Ton Swinkels en Rien van der Vleuten, respectievelijk secretaris en voorzitter van stichting Mutoto.nl. Onze stichting is sinds 2000 nauw verbonden met Cité des Jeunes en wij ‘profiteren’ sindsdien volop van de aanwezigheid van de paters en broeders Salesianen. Zij zorgen mede voor de juiste keuzes en de continuïteit.
 |
| Dick Zwarthoed met een foto van Gerrit van Asperdt | Hoe zit het met de meisjes van de straat? |
MAANDAG 16 juni 2014
Vanmorgen vroeg zitten we om 6:45 uur al in de kapel om samen met alle paters en broeders dit heugelijke feit te herdenken. Pater Dick Zwarthoed, op dit moment directeur van Cité des Jeunes, vertelt over het ontstaan van Cité des Jeunes en de verbondenheid met de familie Van Asperdt. Niet alleen Gerrit maar ook zijn broer Frans hebben hun leven ten dienste gesteld van de hulp aan de daklozen en kansarmen in dit Afrikaanse land. Ook hun twee zussen, Riek en Roos van Asperdt hebben ruim twintig jaar van hun leven hier gewoond en gewerkt op ‘hun’ Cité des Jeunes.
Na deze dienst en na het ontbijt worden wij ook nog verwacht bij ‘het ochtendwoordje’. Elke morgen richt men zich tot de leerlingen van alle ateliers met een stichtend woordje. Pater Dick is vandaag aan de beurt en hij heeft het ook over het feit dat vandaag, precies 50 jaar geleden Cité des Jeunes is begonnen. Wij worden voorgesteld aan de jongens en Ton als een ‘neveu’ van de stichter van Cité des Jeunes, Gerrit van Asperdt.
Het kan feitelijk niemand ontgaan zijn. Cité des Jeunes is al weken in voorbereiding. Er wordt volop gepoetst, opgeknapt, geschilderd en versierd. Allemaal ter voorbereiding van het feest a.s. zondag.
Natuurlijk zijn wij blij dat we dit jubileum hier mee mogen maken. Zeer speciaal voor Ton, die als neef van de stichter van Cité des Jeunes nu nog eens kan zien en horen waar zijn familie in de loop der jaren allemaal aan heeft bijgedragen.
Verder dient deze reis voor ons als vertegenwoordigers van Mutoto.nl ook nog een ander doel. Wij onderhouden zeer goede banden met de paters en broeders Salesianen. Toch gaan we zelf ook graag kijken hoe het gaat met onze lopende projecten. Kijken op die plaatsen waar we geïnvesteerd hebben, om met eigen ogen te zien of de investering voldoet, voldoende is of mogelijk nog aanvulling kan gebruiken.
HOE ZIT HET MET DE 'MEISJES VAN DE STRAAT'
Deze reis hebben we ons ook ten doel gesteld om ons eens specifiek te richten op de meisjes van de straat. In veel van onze communicatie hebben wij het over de paters en broeders Salesianen en de jongens van de straat. Vaak wordt dan de vraag gesteld: hoe zit het met de ‘meisjes van de straat’?
Gelukkig zijn er veel minder meisjes dan jongens op de straat.
Als een meisje gaat trouwen levert die de familie nog een bruidschat op. Als er crisis binnen een gezin is zal men dus eerder een zoon op straat zetten dan een dochter. Dat is hier meer regel dan uitzondering.
De paters houden zich bezig met de opvang van de jongens en logischerwijs zijn het de zusters die zich bezig houden met de opvang van de meisjes.
Gelukkig maken de meisjes maar zo’n 10% uit van het geheel. In totaal zijn er binnen het netwerk van OMM nu zo’n
750 jongens en 70 meisjes ondergebracht. De reden waarom meisjes op straat komen is vaak dat ze beschuldigd worden
van tovenarij.
Alle ‘huizen’ waar straatkinderen worden opgevangen zijn samengebracht in ‘les Oeuvres de Maman Margarite’ (OMM).
Een algeheel overzicht vindt u op de volgende pagina: 'het netwerk van Maman Marguerite'.
DE HUIZEN WAAR DE MEISJES WORDEN OPGEVANGEN |
|
| KATIMEL
De kinderen komen van straat en het eerste waar ze aan moeten wennen is het feit dat er een ‘structuur’ is waar zij zich aan moeten houden. Ze gaan naar school, doen aan ‘naad en snit’ en ze helpen in het huishouden. Hier werkt men ook met een tekentherapie. Uiterlijk hebben de meeste meisjes geen schade opgelopen, maar ‘van binnen’ zijn ze vaak wel getekend. Naar het schijnt werk deze therapie goed en opent dit de weg naar een geestelijk herstel. |
|
 |
|
|
SAINTE FAMILIA Ligt kort bij Da Kathy, ook in de wijk Kasungami. De meisjes worden hier opgevoed door de zusters Franciscanessen. Ze hebben een maternelle De congregatie van Franciscanessen en ‘Les Oeuvres de Maman Margarite’ dragen de exploitatie. |
 |
|
MAISON DA HELÈNE Ligt in de wijk ‘don Bosco’. Hier wonen 13 kinderen waaronder ook 2 kleine jongens. Dit huis bestaat nu al 11 jaar en heb ik al vaker bezocht. In eerder reisverslagen kunt u dat nog eens teruglezen. Hier leven ze meer samen als een gezin, met Mama Helène als moeder van dit gezin. Het hoogtepunt voor ons om te horen is dat inmiddels 2 van de meisje van hieruit getrouwd zijn en inmiddels zelf ook moeder zijn. Een van hun heeft zelfs een tweeling gekregen. En zo is de cirkel rond. Van dakloos en kansarm naar een gewaardeerd lid van de samenleving. Voor de exploitatie zijn ze volledig afhankelijk van ‘Les Oeuvres de Maman Margarite’. |
 |
|
MAISON SOEUR EMANUELLE Dit huis is nieuw. Een medewerker van don Bosco, Kytos, gaat hier wonen samen met zijn vrouw. Zij gaan dit huis leiden. Het is een jong echtpaar met 2 kinderen. Zij kunnen zelf geen kinderen meer krijgen en nemen nu ook de verantwoording voor nog eens 6 meisjes en 2 kleine jongens. Kytos is op dit moment het huis en de tuin al op orde aan het brengen. Zij verwachten hier in juli te kunnen starten. Voor de exploitatie zijn ze volledig afhankelijk van ‘Les Oeuvres de Maman Margarite’. |
 |
| Al met al een zeer positief ontwikkeling. Het aantal meisjes van de straat is veel minder dan de jongens van de straat. Daardoor zijn de opvanghuizen voor meisjes kleiner van opzet en intiemer. Mooi om te zien hoe deze meisjes samen wonen, samen opgroeien en ook hoe de grotere meisjes verantwoording nemen voor hun kleinere zusjes en broertjes. Verder is in alle huizen de ‘hand van de vrouw(en)’ duidelijk zichtbaar. Voor alle meisjes in de opvanghuizen heeft re-integratie in de eigen familie de eerste prioriteit. |
|
NAAD EN SNIT
Na het basisonderwijs volgen veel meisjes van de straat hier ‘naad en snit’. Over het algemeen zijn er, ook na middelbare en zelfs hogere studies weinig vooruitzichten op een redelijk betaalde baan. Cijfers leren dat maar 6% van de universitair geschoolden een baan op niveau vindt. Een nachtwaker met een universitaire opleiding is geen uitzondering.
Het zijn juist de ‘ambachten’ die een inkomen genereren. De metselaars, timmerlieden, chauffeurs, schoenmakers enz.
Voor de meisjes is dat dus ‘naad en snit’.
Op de eerste plaats ligt daar hun interesse. Het uiterlijk is ook hier erg belangrijk. Ze dragen graag iets ‘out of the box’ waardoor ze onderscheidend zijn en dat kunnen ze dan zelf maken. Ze kunnen dan kleding maken voor hun eigen familie, maar ook voor anderen. Er zijn zelfs al voorbeelden van vrouwen die een klein ateliertje hebben en samen met andere meisjes/vrouwen kleding maken.
ELISE
In het reisverslag van 2013 hebben jullie al kennis kunnen maken met Elise. Zij maakte zeer verdienstelijk kleding en om haar en anderen te stimuleren om daarin verder te gaan hebben wij in Nederland een borduurmachine aangekocht en die ter beschikking gesteld. Deze machine is nu aangekomen en geplaatst bij pater Manu op het ziekenhuis Afia. Daar komt nu ook Elise werken op deze machine en gelooft u mij, dat gaat haar zeer goed af. Ook Manu is hierover zeer enthousiast.
Het knippen en stikken van kleding kunnen de meesten thuis. Hier in Congo zijn ze gek op borduurwerk voor het afwerken. En zo aan de klosjes te zien die we hebben bijgeleverd zijn de fluor kleuren het meest in trek.
Ook hier is Elise één voorbeeld maar meerdere meisjes als Elise zullen volgen.
 |
| Elise Kabengele kan aan de slag met een borduurmachine van Mutoto |
L'ESPÉRANCE
In het ‘spoor’ van de meisjes van de straat mogen wij L’Espérance niet overslaan. Dit is een particulier initiatief van twee Congolese moeders. Drie dagen per week komen jonge ongehuwde moeders naar dit huis voor wat alfabetisering, rekenen, beheer van huishoudgeld, groenteteelt, het houden van kleinvee, kook- en naailessen, gezondheidszorg en pedagogie.
Vorig jaar hebben wij er voor gekozen om dit particulier initiatief te helpen. Op eigen kracht hadden ze drie klaslokalen gebouwd en vroegen Mutoto.nl om op één klaslokaal een dak te maken.
Het resultaat hebben we nu gezien. Zelf hebben ze nog de deuren en ramen laten maken. Het lokaal is nu al in gebruik al zit er nog geen glas in de raamkozijnen en ligt er ook nog geen vloer in en moeten de muren aan de binnenzijde ook nog worden afgewerkt.
L’Espérance is een particulier initiatief dat zeker aandacht verdient. Het zijn de Congolezen die hun verantwoording nemen om anderen te helpen.
 |
| L'Esperance de opvang voor ongehuwde moeders bouwt drie klaslokalen. Mutoto zorgt ervoor dat op één lokaal een dak komt. |
BONNE FÊTE!
ZONDAG 23 JUNI 2014
Na weken van voorbereiding is het vandaag de dag dat het 50 jaar bestaan van Cité des Jeunes gevierd wordt. Werkelijk alles is uit de kast gehaald om deze dag te vieren. Niet meer dan normaal, vinden de jongens, want het is maar één keer het 50 jaar bestaan.
’s Morgens om 7:30 uur al staat de muziek buiten zo hard dat het pijn doet aan je oren. Het is duidelijk; het is feest vandaag en iedereen mag dat horen. Om ongeveer 9:00 uur komt de fanfare van de Gecamines met majorettes het terrein van Cité des Jeunes opgelopen. Ze zien er fantastisch uit, mooie uniformen en ze ‘marcheren’ in een zeer laag marstempo (au ritme du pays) het terrein op. Het marcheren hoeft niet zo strak, het is duidelijk dat we in Afrika zijn en daar zijn ze allemaal wat soepel in de heupen en dat is fantastisch om te zien. Voor mij is het feest nu al begonnen.
De mis begint om ‘ongeveer’ 9:30 uur. We weten dat de mis lang gaat duren maar het verveelt ons geen moment. De muziek en de gezangen van het koortje klinken fantastisch en zelfs de fanfare speelt tijdens de consecratie. De dienst wordt geleid door de provinciaal.
 |
| Viering van het 50-jarig bestaan van Ciré des Jeunes |
Gerrit van Asperdt, le fondateur des Cité des Jeunes, wordt tijdens de dienst genoemd en een van de voorbeden is voor de familie van Asperdt. Aansluitend aan de mis volgt een parade met natuurlijk de fanfare voorop en daarachter alle leerlingen verdeeld in de diverse ateliers die zich apetrots aan het volk presenteren.
Na deze parade de onthulling en inzegening van het monument dat geplaatst is ter nagedachtenis.
Het is dan inmiddels 13:00 uur en we worden uitgenodigd voor de maaltijd. Er is eten voor alle genodigden en leerlingen en dat is buitengewoon goed verzorgd door de zusters. Na de maaltijd is er tijd voor muziek en animatie in allerlei vormen. Er zijn een paar wanden geplaatst met daarop volop foto’s van Cité des Jeunes in de loop der jaren. Foto’s van een zeer jonge Gerrit van Asperdt en ook de zussen Riek en Roos in hun jonge jaren.
Dit geheel dwingt toch ongelooflijk veel respect af. De foto’s laten een kaal terrein zien waar in een paar jaar tijd grote gebouwen verrezen die heden ten dage nog steeds dienst doen. Gerrit heeft toen al gebouwd voor de toekomst. De grootte en omvang voldoet heden ten dage nog steeds.
De fanfare van de Gecamines wordt steeds leuker. De drank maakt ze nog muzikaler en losser in de heupen. Een dirigent hebben ze niet meer nodig. Ieder blaast zijn eigen partijtje en voegt daar aan toe wat op dat moment binnen zijn kunnen ligt. En gelooft u mij, muzikaal zijn ze en klinkt fantastisch. De majorettes lijken nu meer op buikdanseressen en passen perfect in het plaatje.
Zo rond 16:00 uur begint het feest toch tot een einde te komen. De gasten vertrekken en wij kunnen allemaal terugkijken op een zeer geslaagd feest met alle Congolese allure en stijl. Een enorm respect onzerzijds voor de organisatie. Chapeau!
SCHOENMAKERS OPLEIDING OP MAGONE
Helaas moet ik op dit moment concluderen dat de opleiding tot schoenmaker op sterven na dood is. Dat heeft mijns inziens alles te maken met de leiding. De huidige ‘directeur’ heeft geen oog en aandacht voor zijn leerlingen en hun opleiding. Ook investeert hij geen geld, met als gevolg dat het materiaal opraakt en dat er geen productie meer gemaakt wordt. Het gevolg daarvan is dat er geen leerlingen meer zijn die in deze sterfhuisconstructie willen stappen. Op dit moment zijn er nog 3 leerlingen in opleiding.
Met pater Manu heb ik al gesproken over de problemen bij de schoenmakersopleiding. Hij erkent ook de problemen maar een oplossing is niet zo snel gevonden. De huidige directeur is verantwoordelijk en het is niet aan medebroeders om daarover te oordelen.
Dat wil echter niet zeggen dat we dit al gaan accepteren.
Dit in schril contrast met de oud leerlingen die samen werken in de Cordonnerie du Peuple. (Deze naam hebben ze trouwens vervangen door ‘Congo shoes’). Zij doen het fantastisch.
Als ik daar binnenkom werken ze met 3 personen en 2 leerlingen in een kleine ruimte en maken zeer verdienstelijk mooie schoenen. Oud leerlingen van Magone mogen bij hun werken om de kwaliteit te verbeteren. Het loont dus echt de moeite.
Als wij de stad in gaan nemen we graag een van ‘onze’ jongens mee. Zij weten de weg, spreken goed de taal en weten wat we wel en beter niet kunnen doen. Diegene die mee gaat wordt daar zelf ook nooit slechter van, daar zorgen wij wel voor.
Afgelopen week lopen we de cordonnerie binnen. We willen graag naar de markt in Ruashi, en vragen of er iemand beschikbaar is? Ik zie meteen aan het gezicht van Ngalu dat het NIET gelegen komt. Hij vindt het vervelend maar ze hebben GEEN TIJD!
Geen tijd! Dat ik dat nog mag meemaken; ongelooflijk maar waar.
Ik zie het ook elke keer als we daar binnenlopen. Ze maken daar schoenen ‘aan de lopende band’ en elk paar schoenen levert ongeveer $ 40,00 op. Ze werken daar dus met 3 personen en ieder van hen maakt zo’n 5 paar schoenen per week. Dat zijn in totaal 15 paar maal $ 40,00 is zo’n $ 600,00 per week! Natuurlijk moeten ze die ‘buit’ wel samen delen maar dat is dan nog $ 150,00 per persoon bruto. En dat is nog zonder de reparaties die uitgevoerd worden, maar dat zijn kleine bedragen.
Natuurlijk moeten daar nog inkopen als leer, rubber en lijm vanaf. Maar gelooft u mij dat ze in dit land, waar een gewoon maandsalaris zo’n $ 150,00 is, een goed inkomen genereren.
Ze gooien het geld niet over de balk. Ze investeren in het gezin. Ngalu is verhuist naar een iets groter huis.
 |
| Cordonnerie du Peuple heet vanaf nu Congo Shoes | Woonruimte voor ouderen in Kasungami |
WOONRUIMTEN VOOR OUDEREN IN KASUNGAMI
Vorig jaar is door Mutoto.nl ook de keuze gemaakt om te investeren in een woonruimte voor ouderen. Deze ouderen hebben geen familie of kinderen die voor hen kunnen zorgen en wonen onder slechte omstandigheden. Pater Swinnen wilde, op de door de parochie beschikbaar gestelde grond, zes geschakelde huisjes voor deze oudjes bouwen.
Met het geld dat Mutoto.nl beschikbaar gesteld heeft, zijn nu de eerste 2 huisjes gebouwd. Ze zijn net klaar en nog niet bewoond. De huisjes zijn klein maar hebben een ‘salon’ en een apart slaapgedeelte. Ze zijn met de rug tegen elkaar gebouwd. Toilet en douche zijn eerder al gebouwd en zijn voor gezamenlijk gebruik.
Voor Congolese begrippen zijn ze zeer netjes gebouwd en afgewerkt. Wij zijn zeer tevreden over het resultaat en bedanken pater Jacques Swinnen voor zijn inzet. Ook dit is weer een investering die voor jaren kan dienen.